اصول سخنرانی
وظایف سخنران ، ترغیب و ایجاد انگیزه
تا
کنون درباره سخن و سخنوری مطالبی خدمت شما عرض شد که اگر خواننده این
مجموعه باشید و مباحث ما را دنبال کنید، متوجه شدید که مقالات گذشته بیشتر
مقدمه بود و هم اکنون وارد مباحث اصلی میشویم.
در این نوشتار
پیرامون وظایفی که بر عهده یک سخنران است مباحثی ارائه میشود. اشاره به
این نکته لازم و ضروری است که علاوه بر دقت در به کارگیری فنون و مهارت های
سخنرانی، لازم است با وظایفی که به عهده یک سخنران است نیز آشنا شویم.
وظایف و نکاتی که بیشتر ناظر به اثر گذاری مطالب سخنور است. اگر چه می
تواند به جذابیت آن نیز کمک کند.
آگاهی از مطالبی که موضوع سخنرانی است و نظم و ترتیب به آن و همچنین اقناع مخاطبین، دو محور مورد بحث ما در این مقاله هستند.
آگاهى
سخنران به ماده و صورت سخن و به آغاز و انجام کلام، به گفتههاى وى نظم و
ترتیب مىبخشد، دچار پریشان فکرى و پریشان گویى نمىشود،
1. آگاهى و آگاهسازى
اولین
وظیفه اساسى سخنور آن است که از مطالبى که مىخواهد در مجلس، مورد بحث
قرار دهد، آگاه باشد. یعنى بداند چه مىخواهد بگوید یا چه مسایلى را
باشنوندگان در میان مىگذارد، و با چه نظم و ترتیبى آن را ادا مىکنند.
به
شرحى که بعدا توضیح داده خواهد شد، آگاهى سخنران به ماده و صورت سخن و به
آغاز و انجام کلام، به گفتههاى وى نظم و ترتیب مىبخشد، دچار پریشان فکرى و
پریشان گویى نمىشود، سخن را از نقطهاى که باید، شروع مىکند، پیرامون
هدف بحث، به قدر مقتضى سخن مىگوید، و در جایى که باید، کلام را خاتمه
مىدهد.
اصول سخنرانی
بهتر این است که سخنران، علاوه بر خود آگاهى، آگاه سازى هم
بنماید و در آغاز کلام، شنوندگان را از موضوع بحث خود آگاه نماید. هر چند
آگاه سازىاش با عبارتى کوتاه و مختصر باشد. مثلاً خطیب اسلامى، در آغاز
کلام بگوید بحث امروز من در این مجلس پیرامون یکتاپرستى یا توحید در عبادت
است.
اعلام این سخن، با توجه به تفاوت روحیات مستمعین، چند فایده
دارد. گروهى که خود مومن واقعى هستند و موحد در عبادتاند آماده استماع
مىشوند تا بفهمند اگر در یکتاپرستى و توحیدشان کمبودى وجود دارد، در این
سخنرانى تکمیل شود. جمعى که توحید در عبادت را شنیدهاند، ولى آن را خوب
نفهمیدهاند، مهیا مىشوند سخنان خطیب را با دقت استماع نمایند تا به این
امر مهم اعتقادى، آن طور که باید، واقف گردند. اگر در بین افراد کسانى
باشند که اسماء مسلماناند و عملا به دین الهى علاقه ندارند، از باب این که
توحید در عبادت را در مکتب اسلام بفهمند و از این امر مهم آگاهى یابند، با
توجه، استماع مىنمایند. اگر بین جمعیت، افراد غیر مسلمان باشند، آنان نیز
میل دارند از این فرصت استفاده کنند و بدانند یکتاپرستى در اسلام چه معنى
دارد. خلاصه، مىتوان گفت آگاهسازى در آغاز سخن، به شنوندگان آمادگى فکر
مىبخشد. آنان را براى استماع مهیا مىنماید، و با دقت و علاقه، به سخنان
خطیب گوش فرا مىدارند.
مىتوان گفت آگاهسازى در آغاز سخن، به شنوندگان
آمادگى فکر مىبخشد. آنان را براى استماع مهیا مىنماید، و با دقت و
علاقه، به سخنان خطیب گوش فرا مىدارند.
باید توجه داشت که آگاه سازى،
زمانى شنوندگان را به استماع بهتر و دقت بیشتر وامى دارد و آنان را پابه
پاى سخنران پیش مىبرد، که از موضوع سخن خارج نشود و به مسائل متفرق
نپردازد. چه، اگر گوینده، رشته کلام را از دست داد و از مسیر هدف خارج شد،
شنونده از وى جدا مىشود یا از مجلس بیرون مىرود یا خطیب را ترک مىگوید،
در باطن از مستمعین کناره گیرى مىکند، و سر گرم افکار و تخیلات درونى خود
مىگردد.
2. اقناع شنوندگان
دومین وظیفه اساسى سخنوران، اقناع
شنوندگان است. یعنى سخنور باید در موضوعى که مورد بحث قرار مىدهد، آن قدر
قوى و مسلط باشد که بتواند عقل شنوندگان را، در صحت و اصالت آن اقناع نماید
و آنانرا با خود موافق و هم عقیده سازد. انجام این مهم مستلزم آن است که
سخنران از قدر و ارزش علمى خویش آگاه باشد، حد خود را بشناسد و موضوعى را
براى بحث انتخاب نماید که شایسته آن باشد.
اصول سخنرانی و یادگیری فن بیان و مهارتهای سخنرانی نیاز به رعایت نکات گفته شده دارد .
منبع: سخن و سخنوری